اثر تغییرات فصلی بر ترکیب اسیدهای چرب سخت پوستان زئوپلانکتونی تالاب حنا

زئوپلانکتون¬ها گروه بسیار مهمی از موجودات زنده بوده که پایه زنجیره غذایی را در اکوسیستم¬های آبی تشکیل می¬دهند. از بین آن¬ها کلادوسرها و کپه¬پودها نقش مهمی را در زنجیره غذایی آبها داشته و از طریق تغذیه روی انواع موجودات زنده آبزی، انرژی را از میکروالگ¬ها به سطوح بالای هرم غذایی انتقال می¬دهند. همچنین زئوپلانکتون¬ها منابع ارزشمندی از پروتئین¬ها، اسیدهای آمینه، لیپیدها، اسیدهای چرب، ویتامین¬ها و آنزیم¬ها هستند. ثابت شده که چندین فاکتور محیطی از قبیل دما، عمق آب، شوری، موقعیت جغرافیایی، فصل و میزان مواد غذایی ترکیب اسیدهای چرب زئوپلانکتون¬ها را تحت تاثیر قرار می¬دهند. از سویی باید متذکر شد که ارزش غذایی، خصوصا ترکیب اسیدهای چرب زئوپلانکتون¬های مخلوط به میزان زیادی از درصد گونه¬های متفاوت زئوپلانکتون¬های نمونه¬های جمع آوری شده تاثیر می¬پذیرد. اگرچه اطلاعات در مورد گروههای متفاوت زئوپلانکتونی از نقاط جغرافیایی متفاوت زیاد است ولی در رابطه با زئوپلانکتون¬های مخلوط اکوسیستم¬های آبی ایران اطلاعات محدودی وجود دارد. هدف این مطالعه بررسی ترکیب اسیدهای چرب زئوپلانکتون¬های مخلوط آب شیرین تالاب حنا در فصول مختلف و اثر فاکتورهای فیزیکوشیمیایی آب روی ساختار جمعیت زئوپلانکتون¬ها خصوصا میزان اسیدهای چرب آن¬ها بود. به منظور برآورد ارزش غذایی زئوپلانکتون¬های مخلوط تالاب حنا جهت آبزی¬پروری، ترکیب اسیدهای چرب نمونه¬های زئوپلانکتونی جمع¬آوری شده به مدت یک سال از تابستان 1386 تا بهار 1387 در اواسط هر فصل تعیین شد. نمونه¬برداری با استفاده از تور پلانکتون¬گیری با چشمه 140 میکرون صورت گرفت. بیشترین تراکم کلادوسرها در فصل بهار (19/77 فرد در لیتر) بوده و شامل سه گونه، daphnia longispina،d. dubia و d. pulex هستند. تمام گونه¬های کوپه-پودهای شناسایی شده به سیکلوپوئیدها متعلق بوده و حداکثر تراکم آن¬ها در فصل پاییز (46/98 فرد در لیتر) بود. ترکیب اسیدهای چرب به صورت معنی داری تحت تاثیر تغییرات فصلی جامعه زئوپلانکتونی بود (05/0p<). میزان اسیدهای چرب saturated fatty acids (sfa)، mono unsaturated fatty acids (mufa) و(pufa) polyunsaturated fatty acidsبه ترتیب 09/32-79/27 درصد، 03/43-18/39 و 36/25-61/13 درصد کل اسیدهای چرب اندازه¬گیری شدند. نتایج نشان داد که نسبت امگا3 به امگا6 در بهار (1 : 70/0)، تابستان (1 : 53/2)، پاییز (1 : 89/1) و در زمستان (1 : 73/1) بود. بیشترین نسبت امگا3 به امگا6 در فصل تابستان برآورد شد. نسبت اسید چرب docosahexenoic acid (dha, 22:6n-3) به eicosapentaenoic acid (epa, 20:5n-3) در زئوپلانکتون¬های تالاب حنا از 1: 18/0 به 1 : 21/0 متغییر بود.